Çiftleştirme Kutularının Hazırlanması ve Kullanılması

Çiftleştirme Kutularının Hazırlanması ve Kullanılması
Transferden sonraki 10. günde kapalı durumdaki ana arı hücreleri
bulundukları çıtalardan ayrılarak 1 gün önceden hazırlanmış çiftleştirme
kolonilere dağıtılırlar. Çiftleştirme kolonilerinin oluşumunda farklı
kovan tipleri kullanılmaktadır. Bunlar standart kovanların üçe-dörde
bölünmüş olanları veya ahşap ya da tecritli malzemeden yapılan küçük
çiftleştirme kutularıdır
Çevreyi tanıma ve çiftleşme uçuşundan dönen ana arıların kendi
kutularına dönebilmeleri için bu kutuların giriş delikleri farklı yönlere
bakmalı ve geniş bir alana yerleştirilmelidirler. Ana arıya işaret olması
yönünden çiftleştirme kutularının ön tarafları farklı şekillerde farklı
renklerle boyanır. Üretim sezonunun başlangıcında oluşturulan bu
çiftleştirme kolonilerinin sürekliliği her bir ana arının ürettiği
yavrularla sağlanır ve böylece bütün sezon boyunca kullanılabilirler.

Çiftleşme sonrası yumurtlamaya başlayan ana arı, ilk işçi arı yavru
gözleri kapanana kadar 2-3 haftalık süre ile çiftleştirme kolonisinde
yumurtlamaya devam ettirilir. Bu süre sonunda ana arılar satılarak
bunların yerine çıkmak üzere olan yeni ana arı hücreleri verilir. Ana arı
hücrelerinin bulundukları çıtalardan alınmasında ve dağıtılmasında
dikkatli davranılmalı, hücreler bu işlemler sırasında çıtadaki konumunda
dağıtılmalı ve ters çevrilmemelidir. Ana arı hücrelerinin çiftleştirme
kolonilerine verilmesinin ardından, transfer edilen larvanın yaşına bağlı
olarak 2-3 gün sonra ana arılar çıkar. Ana arı hücrelerinin çiftleştirme
kolonilerine verilişinden 4-5 gün sonra yapılacak kontrollerde ana arı
çıkmayan hücreler ya da işçi arılarca bozulmuş hücreler görülebilir. Bu
durumda yeni hücreler verilmelidir.
Ana Arıların Çiftleşmesi
Çiftleşme kutularında çıkışlarını gerçekleştiren ana arılar 2-3 günlük
olduklarında çevreyi tanıma uçuşu yaparlar ve daha sonraki 2-3 gün içinde
de çiftleşme uçuşuna çıkarlar. Çiftleşme "Erkek Arı Toplanma Alanı" olarak
adlandırılan özel bir alanda, havada 10-30 metre yükseklikte uçarken
gerçekleşir. Erkek Arı Toplanma Alanına ulaşan ana arı salgıladığı seks
feromonu ve görme yoluyla erkek arılarca keşfedilir. Sayısı, 6-20 arasında
değişebilen erkek arı ile çiftleşen ana arı kendi kolonisine (çiftleşme
kutusuna) dönerek 3-5 gün sonra yumurtlamaya başlar. Ana arıyla çiftleşen
erkek arılar çiftleşme sonrası ölürler. Ana arı, erkek arı toplanma
bölgesinde yeterli sayıda erkek arı bulunmayışı ve olumsuz iklim şartları
altında yeterli sayıda erkek arı ile çiftleşemezse aynı günde veya takip
eden günlerde 1-2 kez daha çiftleşme uçuşuna çıkabilir.
Çıkıştan itibaren 20 gün içinde çiftleşmeyen ana arılar
çiftleşme isteğini kaybederek dölsüz yumurta yumurtlamaya başlarlar ki
artık bundan sonra çiftleşme gerçekleşmez. Çiftleşmenin kontrol altına
alınması, ya en az 8-10 km yarı çaplı izole bölgeler ya da yapay tohumlama
ile sağlanır.
Ana Arıların Yapay Tohumlanması
Ana Arıların Üretim Kolonilerine Verilmesi
Çiftleştirme kutularında yumurtlamaya başlayan ana arıların buralardan
alınıp satılması veya başka yolla değerlendirilmesi sürekli üretimlerde
bir zorunluluktur. Yumurtlayan ana arıların diğer kolonilere verilmesinde
en önemli işlem, öncelikle koloninin hazır hale getirilmesidir. Bunun için
ana arının verileceği kolonide döllü veya dölsüz ana arı ya da ana arı
hücresi bulunmamalıdır.
Ana arının verileceği kolonideki eski ana arı imha edildikten bir gün
sonra ana arının bulunduğu kafes yavrulu iki çerçeve arasına havalandırma
ve besleme delikleri ön ve arka tarafa bakacak şekilde yerleştirilir.
Ertesi gün kek haznesinin bulunduğu taraftaki çıkış deliği açılarak
arıların keki yiyerek ana arıyı çıkarmaları sağlanır. Bundan sonra kovan
açılıp fazlaca kurcalanmamalı, ancak 2-3 gün sonra ana arı ve yumurta
kontrolü yapılmalıdır.
Teknik arıcılıkta yumurtlayan hazır ana arı kullanılması ana arı
kayıplarında ya da yapay oğullara ana arı kazandırılmasında önemli
avantajlar sağlar. Ana arıların yumurtlamaya başlamalarında 25-30 gün gibi
zaman kazanılması, koloninin kendisinin çıkardığı ana arının
çiftleşememesi riskini ortadan kaldırması ve orijini belli materyal
kazanılmış olması bu avantajlardan bazılarıdır. Ancak, önemli
avantajlarına rağmen arıcılarımız arasında hazır ana arı kullanma
alışkanlığı yeterince yaygın değildir
çiftleştirme kutularının arılandırılması
çekirdek koloni 300 den 1500 e kadar işçi arıyı barındırabilmektedir. normal bir çekirdek kolninin büyüklüğü en fazla 2000 -3000 arı barındırabilmektedir.En küçük kutu orta avrupada kullanılan tpk kutularıdır.300-500 arısı vardır.bu tip koloniler çabuk dağılmaktadir.en büyük koloni ise 3-5 çerçeveden oluşan ve normal kovandan biraz küçük olan 2-3 adet yumurtali çerçevesi olan ruşet kovanlardır.
İdeal çiftleştirme kutusunda 2000-3000 işçi arı ihtiva eder.kutular mümkün olduğu kadar genç işçi arılar olmalıdır.on çerçeveli bir kovandan 10 adet kutu yapilabilmelidir.bunu için kekler yerleştirilir,uçuş delikleri v varsa başka delikler kapatılmalıdır. Havalandırma açılmalıdır.
Arı alınacak kovan 2 -3 metre uzağa kutuların yanına gotürülür. Kaldırılan kovanın yerine boş kovan konulur.arı alınacak koloniden çerçeve çıkarılıp hafiften silkelendiğinde yaşlı arılar kovanlarına dönerler. Bize genç işçi arılar lazım olduğu için yaşliların kaçmasinda bi sakınca yoktur hatta yararımızadır. bir bez üzerine çerçevede kalan işçi arılar silkelenirler ve vakit kaybetmeden kutulara arılar dökülür…
Böyle uygulamada bir kovandan bir seferliğine 5 kutu silkelenir. Toplam 10 çerçeve silkelenebilir.bir seferde 10 kutu silkelenirse arının popilasyonuna zarar verilir.
Bu işlemde orijinal ananin kovanda kalmasina dikkat edilmelidir.yani çerçeve silkelenmeden önce çerçevede anani olup olmadiğina bakılır.hatta emin olmak için önce ana bulunur bulunan ana arı çerçevesi silkelenmeden kovan koyulur.
Silkelenen kutular serin ve loş bir yerde kapalı tutulur.çiftleştirme 2-3 yavrulu çerçevede olursa eğer önce yüksükler kesilir. Böyle bir durumda kutulamadan sonra 3-4 gün beklenir yüksükler kesilir ve ana arı yüksüğü verilir.