ana arı üretim teknikleri

ANA ARI TEMEL YÜKSÜKLERİ
Larvalar aşılamakta saf bal mumundan yapılmış veya plastik ana arı gözleri kullanılabilir. Az sayıda ana arı gözüne ihtiyaç olduğu zaman çoğu kolonide doğal olan ana arı gözleri ile ihtiyaç olduğu zaman çoğu kolonide doğal olan ana rı gözleri ile ihtiyaç karşılanabilir. Ticari ana arı üreticileri ise ana arı gözlerini ya kendisi yapar veya satım alırlar. Ana arı gözleri tamamen saf bal mumumundan yapılmalıdır. Ana arı üretiminde ana arı gözü yapımı için çubuk kullanılır. Bu tahta veya çelikten olabilir.
Hazırlanan yüksükler yüksük taşıyıcı çıtalara standart boyutta bir çerçevenin karşılıklı yan çıtaları arasına geçirilmek üzere hazırlanır. Her birisinde 15-16 yüksük bulunan taşıyıcı çıtalardan 3-4 tanesi bir çerçeve içerisine geçilerek yüksük taşıyıcısı çerçeveler elde edilir.
Ana arı temel yüksüklerinin, plastikten yapılmış olanları satın alarak temin edileceği gibi arıcıların kendi çalışmalarıyla bal mumundan yapılmış olanların kolayca imal edilmesi mümkündür. Arıcı gerektiğinde ortalama ana arı hücresi çaopında (9.5 mm.) sert bir odundan yuvarlak hücre kaılbını hazırlayabilir. Bu kalıp ile yapılan ana arı temel yüksükleri 6-8 mm. derinliğinde ve sadece hücre başlangıcı durumundadır.
Ana arı temel yüksüklerinin yapımı çok önemlidir. Sadece temiz ve saf bal mumu kullanılmalıdır. Temiz bal mumu sağlıklı eski yavru büyütmede kullanılmış peteklerden elde edilebilir. Bal mumunun eritme ısısı onun bileşimini bozmayacak şekilde eridiği ısıda olmalıdır. Kalıp ucunun ısıtıldığı suya biraz bal ilave ederek hafif tatlı hale getirilmesinde yarar vardır. Önce suya daldırılan kalıp ucu sonra 6-8 mm. derinliğe bal mumuna daldırılır. Bu daldırma işlemi 5-6 kere tekrarlanarak (bal mumunun ısısına göre 2-3 kezde olabilir.) derinliği 6 mm. dolayındaki yüksük iyi bir şekilde teşekkül ettirilmiş olur. Sonra bal mumu soğuyunca kalıp ucundaki yüksük hafifçe tutulup çevrilerek kolayca çıkarılır.
Sonraki aşama temel yüksüklerinin yüksük taşıyıcı çatıya dizilmesidir. Bu çıta ağaçtan olup çerçevenin üst ve alt çıtaları oratasına 2-3 adet monte edilir. Çerçevenin ön ve arka çıtaları arasına iki uçtan birer çiviyle tutturularak çivilerin teşkil ettiği ekseni etrafında dönecek hale getirilir. BU yüksük taşıyıcı çıtalar üzerine 20x20 mm. boyutlarında 3-4 mm. kalınlığında çıtalardan kesilmiş hücre kaidesi olacak takozlar erimiş bal mumu ile yapıştırılır. Bu takozlar üzerine de yine erimiş bal mumu ile temel yüksükler dizilir. Hücre kaidesi takozlar, üzerinde geliştirilen ana arı hüresinin hücre taşıyıcı çıtadan kolayca çıkarılıp alınmasını sağlar.
AŞILAMA (LARVA TRANSFERİ)
Uygulamanın bu yeni aşaması, temel yüksüklere seçilen larvaların aşılanması ve transferidir. Larva transferi yapılmadan kısa bir süre önce hazırlanan çerçevenin bir geceliğine bir koloniye verilerek temel yüksüklerin temizlenip parlatılması sağlanabilir. Yüksüklerin yapımı sırasında yüksük kalıbının ıslatıldığı suya bir bal konulmasının önemi işte burda kendini gösterir. Suya konulan bal nedeniyle hafif tatlı olan temel yüksükler arılar tarafından daha çabuk temizlenerek parlatılır. Daha sonra bu temel yüksüklere küçük birer damla arı sütü veya %50 sulandırılmış önceki üretmlerden beklemiş arı sütü konularak esas larva transferi yapılır. Transfer edilen larvalar 4 gün önce damızlık kovana verilmiş ve ana arının yumurtlamış olduğu orjinal petekten alınır. Larva transferi paslanmaz petekten yapılmış uç kısmı 1.625 mm. genişliğinde olan küçük kaşıçıklar ile yapılır.
Peteğin bir yıl önce yavru büyütmede kullanılmış siyah peteklerden seçilmiş larvaların daha iyi görülmesini sağlar. Yine larva transferinde larvaların alınmasını kolaylaştırmak amacıyla petek gözü duvarları 1/3 yüksekliğinde kesilebilir. Larva transferi arı ilavesiz olarakta yapılır. ANcak bu durumda transferin çok hızlı yapılması ve hemen üretim kovanına verilmesi gerekir. İlave edilen arı sütünün ana arının kalitesini arttırmada önemli rolü vardır.
Ana arı gözlerine larva aşılama, hemen hemen heryerde yapılabilir. Bununla birlikte ısıtılmış ve nem oranı yüksek olan küçük özel bir odada yapılabilir. Oda ısısı aşılama sırasında 24-30 C arasında olmalı nem oranı ise %50-60 arasında tutulmalıdır. oda sıcaklığı ve nem oranı bir saat önce ayarlanmalıdır. Sıcaklık larvaların üşümemesi, nem ise kurumaması için gereklidir. Larvaların kurumasını önlemek için yaş havlu petekler üzerine örtülebilir. Aşılama için gözlerin iyi görülmesi için ışık gerekir. Florasan lamba bu iş için uygundur. Aşırı ısı vermeyen diğer lambalarda kullanılabilir. larva aşılama işlemi çok hızlı bir şekilde yapılmalı ve işlemi aşılama aleti adı verilen bir pens yardımı ile yapılmalıdır. Eğer geniş çaplı bir üretim yapılıyorsa aşılanmak üzere bekleyen peteklerdeki ve aşılama yapılmış yüksüklerdeki larvaların üşümemesini sağlamak için bir inkübatör bulunmalıdır.
ÇİFT AŞILAMA
Popüler çift aşılama metodu tek aşılama metodunun motive edilerek isimlendirildiği bir metottur. Çift aşılamanın nedeni larvaların taze ve larvalar için uygun kıvamlı arı sütü üzerine konulmasıdır. Şayet arı sütü istenilen bir kıvamda değil ise arılar bunu tamamen alarak taze arı sütü ile değiştirirler. Çift aşılamada birnci larva transferi doğru yaşlı larvalaer ile yapılarak üretim kovanına konulur. Ancak bu larvalar 24 saat sonra geliştirilen hücrelerden çıkarılır. Birinci transfer larvaların çıkarıldığı hücrelere tekrar 18-24 saat yaşlı larvalar transfer edilerek çift aşılama süreci tamamlanır.
Bir günlük yaşlı larvalar çok hassastır. Bu larvaların tranferinde çok dikkatli olunmalı ve çıkacak olan ana arının kusurlu olmaması için fiziksel zarar meydana gelmesi önlenmelidir.
Larvalar transferin herhangi bir aşamasında besinsiz kalırsa iyi gelişemezler bu nedenle çift aşılama metodu geliştirilmiştir.
ZIMBALAMA METODU
Avrupa'da populer olarak ortaya çıkan larva elde etme metoduna zımbalama metodu denilmiştir. Bu metoda uygun sert plastikten mamül bir aygıt geliştirilmiştir. Bu özel aletin petek gözlerinin tabanı sökülüp takılabilir niteliktedir. Ana arının bu alet üzerinde hapsedilmesi ve yumurtlaması için ana arı ızgarası bir kutu ile kapatılmıştır. Ana arı temel yüksüğü olarakda tabanı açık olan sert plastikten yüksükler kullanılır. aletten seçilen yumurta veya larvalar hücre tabanı ile çıkarılır ve yine bu hücre tabanının üzerinde olarak tabanı açık plastik ana arı temel yüksüklerini monte (zımba) edilir.
Bu metodun en avantajlı tarafı larva transferi aygıt yardımıyla kesinlikle zarar görmeden yapılmalıdır. İlaveten çok daha hassas olan yumurta transferini de kolayca ve emniyetli bir şekilde yapma şansına sahip bulunmaktadır. Yumurta veya larvaların transferini takiben ana arı temel yüksüklerini yüksük taşıyıcı çıtalara dizilir ve taşıyıcı çerçeve önceden hazırlanmış olan başlangıç kovanlarına verilir.
SMİTH YÖNTEMİ
Jay SMİTH tarafından geliştirilen Alley yönteminin geniş çapta ana arı üretimine olanak verecek şekilde geliştirilmiştir. Bu yöntemde ana arı ızgarası ile üç çerçevesi bölünmüş özel kovanlar kullanılır. Ana arı istenildiğinde üç çerçevelik bölüme kapatılır. Üç çerçeveden ortada olanı 24 cm. uzunluğunda ve 14 cm. genişliğnde temel petek parçası ortalayacak şekilde üst çıtaya yapıştırılır. Diğer çerçevelere aynı ölçüdeişlenmiş petekler yerleştirilir ve her üç çerçevede kalan boşluklar tahta ile kapatılır. Ana arı serbest bırakılır ve ortadaki çerçevede 1-1.5 yaşında larvalar oluşunca bu petek Alley yönteminde olduğu gibi çubuklara yapıştırılarak ana arısı alınmış güçlü kolonilere verilir.